Onder Water!

Het uitvoeren van les 1
Voorbereiding:
Na het ontwikkelen van de lessenserie over de diepzee, werd het tijd om de eerste les te gaan geven aan de leerlingen van groep 7/8 op de Achtste Montessorischool in Amsterdam. Over het benoemen van de regels, in de eerste 5 minuten van de les, hebben we even gediscussieerd. Wij zagen het als streng, maar vonden de duidelijkheid tegenover de leerlingen belangrijker en effectiever. Wanneer de verwachtingen van de leerkracht tegenover de leerling duidelijk is, weet de leerling hoe zij/hij zich dient te gedragen en draagt dit bij aan een positieve sfeer in de klas.Tot slot hebben we de les inhoudelijk doorgelopen en in een tabel een taakverdeling gemaakt. Wanneer je met drie mensen een les verzorgd, is het belangrijk dat er een goede taakverdeling is en iedereen doelgericht te werk gaat.

Inhoud:
Tijdens deze les lag de focus op de druk onder water en de gevolgen van die druk voor zowel mens als dier. De leerlingen kregen, naast het opzetten en uitvoeren van experimenten, veel informatie aangeboden tijdens deze eerste les. Wij gingen er echter wel vanuit dat deze hoeveelheid zou gaan aansluiten bij het niveau van de groep. Uit de voortoetsten bleek namelijk dat deze groep een hoog niveau heeft. Daarnaast hebben we de inhoud zowel non- verbaal als verbaal aangeboden en leerdoel 1 en 2 (zie les 1) konden de leerlingen, door middel van het onderzoekend leren, daadwerkelijk zelf ‘ervaren’. Naast de inhoudsdoelen werd er deze les ook aandacht besteed aan een vaardigheidsdoel; de leerlingen kunnen zowel schriftelijk als mondeling een toetsbare hypothese opstellen. Voor deze les was het van belang dat de leerlingen het begrip verwachting konden koppelen aan hypothese en een beschrijving van beide woorden konden geven.

Uitvoering:
Al in de eerste minuut merkten wij de nieuwsgierigheid van de leerlingen, door de vragen die gesteld werden over de drie lange buizen gevuld met liters water. Het materiaal wekte zonder instructie al belangstelling op. We stelden onszelf voor, benoemden de regels en verwachtingen en deelden de naamstickers uit (die wij zelf ook droegen). De leerlingen waren erg rustig en luisterden aandachtig naar de introductie van de lessenserie. We begonnen de les met een opwarmer in de vorm van petje-op-petje-af. De leerlingen werden geconfronteerd met hoe weinig ze eigenlijk van het onderwerp afwisten. Vervolgens hebben we een demonstratie gegeven van het materiaal dat ze mochten gebruiken voor hun proef, zodat ze snel zelf aan de slag konden gaan. Door de klassikale proef en de concept cartoon die besproken werd, hadden leerlingen veel motivatie en ideeën voor het opzetten van een eigen experiment met de aanwezige materialen. De leerlingen gingen aan de slag in vooraf ingedeelde tweetallen. De leerlingen dienden het opgezette experiment eerst door een van de leerkrachten laten goedkeuren, voordat zij het experiment mochten uitvoeren (controle moment). Dit systeem werkte prima voor zowel de leerlingen als voor ons. Er werden heel veel verschillende experimenten bedacht, waar wij als leerkrachten nog helemaal niet over na hadden gedacht. De leerlingen waren creatief met de materialen en veel ruimdenkender dan wij. De didaktiek van het onderzoekend leren heeft een grote rol gespeeld in het creeën van die vrijheid. De nadruk binnen deze aanpak licht namelijk meer bij de inbreng van leerlingen in plaats van leerkrachten. Wat de leerlingen misschien stiekem wilden doen met de buizen, werd nu door een van ons goedgekeurd als proef. Tot slot hebben we informatie aangeboden ter verdieping door middel van filmpjes en afbeeldingen waarbij we ook veel vragen stelden aan de leerlingen.
Succesmomenten
De les voelde geslaagd voor ons, zeker wanneer de leerlingen vroegen wanneer we weer zo’n leuke les kwamen geven. Enkele zaken die bijdroegen aan het succes waren volgens ons: het benoemen van de regels, de naamstickers, het materiaal, de vrijheid voor de leerlingen (enthousiasme) en de controle momenten.
Verbeterpunten
Toch zouden we in het vervolg willen zorgen voor opvangbakken, zodat er geen kans bestaat dat er wordt gemorst. Omdat water een belangrijke rol speelt in de experimenten die nog komen.